Pracownicy zakładu:
prof. dr hab. A. Kulczycki
Prof. ucz. dr hab. Katarzyna Góralczyk
Prof. dr hab. Jacek Tomczyk
Dr Aleksandra Lisowska-Gaczorek
dr Anna Matuszewska
dr Anna Myszka
mgr Maciej Sierakowski
mgr. P. Obrzut
Historia Zakładu Antropologii Środowiskowej i Toksykologii sięga 2002 roku, kiedy Decyzją Senatu UKSW utworzono Zakład Paleoantropologii w ramach ówczesnego Instytutu Ekologii i Bioetyki. W tym okresie Zakład pozyskał bardzo bogate zbiory kopalnych hominidów, które wykorzystywane są zarówno do zajęć dydaktycznych, jak i badań naukowych. W 2008 roku nazwa Zakładu została zmieniona na „Zakład Antropologii Biologicznej”. Zmiana nazwy podyktowana między innymi jakościowo nową tematyką badawczą, która dotyczyła rekonstrukcji przemian biologicznych, jakie zachodziły na terenach zarówno naszego kraju, jak i Bliskiego Wschodu. Przeprowadzona w 2017r. reorganizacja Instytut wymogła zmianę nazwy Zakładu, która aktualnie brzmi: Zakład Ekologii Człowieka.
Aktualnie tematyka badawcza Zakładu obejmuje kilka obszarów biologii człowieka.
1/ Badania związane z funkcjonowaniem i zmianami w obszarze aparatu żucia. Tematyka prac dotyczy między innymi: zapadalności na próchnicę oraz chorób przyzębia i ich powiązania ze zmianami ekonomiczno-społecznymi; procesami powstawania kamieni miazgowych oraz zmienności systemów kanałowych w korzeniach. Prace podejmowane w tym obszarze dotyczą zarówno populacji współczesnych, jak i historycznych.
2/ Badania związane z populacjami szkieletowymi, ze szczególnym uwzględnieniem reakcji kośćca na szeroko pojęte czynniki środowiskowe. Badania w tym obszarze dotyczą zmian zwyrodnieniowych stawów, analizy reakcji szkieletu na aktywność ruchową (wyznaczniki stresu mięśniowo-szkieletowego), rekonstrukcji cech budowy ciała na podstawie wybranych cech szkieletu (m.in. wysokość ciała, masa ciała) oraz obserwacji niespecyficznych wyznaczników stresu jako odpowiedzi organizmu na czynniki biokulturowe.
3/ W Zakładzie prowadzone są również interdyscyplinarne badania fizykochemiczne pradziejowych i współczesnych grup ludzkich wykorzystując analizy trwałych izotopów tlenu, azotu, węgla i strontu. Dzięki tym analizom powstają prace naukowe dotyczące rekonstrukcji migracji i sposobów odżywiania (w tym karmienia mlekiem matki) historycznych i przedhistorycznych populacji ludzkich. W tym obszarze badań wykorzystywane są również badania modelowe oparte o kostny materiał zwierzęcy. Zakład prowadzi także badania z zakresu analiz makro- i mikroelementów w aspekcie ich akumulacji w tkankach kostnych w odniesieniu do środowiska życia człowieka. W Zakładzie prowadzone są również analizy procesów zmian tafonomicznych i diagenetycznych, które zachodzą w obrębie szkieletu.
Zakład Anatomii Prawidłowej i Topograficznej, WUM, Warszawa; Zakład Stomatologii Dziecięcej, WUM, Warszawa; Zakład Ortodoncji, WUM, Warszawa; Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii, WUM, Warszawa; Zakład Biologii Molekularnej, UM w Łodzi; Zakład Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej, Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie; Zakład Geochronologii i Badań Izotopowych Środowiska, Politechnika Śląska (Gliwice); Instytut Nauk o Zdrowiu, Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach; Instytut Zoologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu; Katedra Antropologii, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu; Instytut Chemii Bioogranicznej PAN w Poznaniu; Zakład Archeologii Epoki Kamienia, Instytut Archeologii, UWr; Zakład Biologii Ewolucyjnej Człowieka, Instytut Antropologii, UAM w Poznaniu. Katedra Fizyki Materii Skondensowanej, Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie Katedra Antropologii, UŁ, Łódź; Instytut Archeologii, UMK w Toruniu; Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Krakowie; Instytut Zoologii i Badań Biomedycznych, UJ w Krakowie; Instytut Archeologii, UJ w Krakowie; Państwowe Muzeum Archeologicznym w Warszawie; Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej; Muzeum Jacka Malczewskiego w Radomiu; Muzeum Archeologiczne w Gdańsku; Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie; Uniwersytet Lumière Lyon (Francja); Ecole de Hautes Etudes, Sorbone (Francja) ; Department of Anatomy, Histology and Anthropology, Faculty of Medicine, Vilnius University (Litwa); Katedra Antropologie, Prirodovodecka Faculta, Univerzita Komenskeho v Bratislavie (Słowacja); Department of Dental Anthropology, School of Dental Medicine, Univeristy of Zagreb (Chorwacja). Department of Anthropology, State University of New York at Buffalo (USA); Scottish Universities Environmental Research Centre Glasgow, Isotope Geochemistry, University of Glasgow (UK);
Tomczyk J., Regulski P., Lisowska-Gaczorek A., Szostek K., 2020. Dental caries and stable isotopes analyses in the reconstruction of diet in Mesolithic (6815–5900 BC) individuals from Northeastern Poland. Journal of Archaeological Sciences Reports DOI: 10.1016/j.jasrep.2019.102141.
Przesmycka A., Jędrychowska-Dańska K., Masłowska A., Witas H., Tomczyk J. 2020. Root and root canal diversity in human permanent maxillary first premolars and upper/lower first molars from a 14th–17th and 18th–19th century Radom population. Archives of Oral Biology DOI: 10.1016/j.archoralbio.2019.104603.
Tomczyk J., Myszka A., Regulski P., Olczak-Kowalczyk D. 2020. Case of pulp stones and dental wear in a Mesolithic (5900 ± 100 BC) individual from Woźna Wieś (Poland). International Journal of Osteoarchaeology DOI: 10.1002/oa.2856.
Myszka A., Trzciński D., Tomczyk J., 2020. Bone former” hypothesis based on the selected medieval and early modern skeletal population from Poland. Anthropologischer Anzeiger 77: 47–56.
Olczak-Kowalczyk D, Tomczyk J., Gozdowski D., Kaczmarek U., 2020. Cigarette smoking as an oral health risk behavior in adolescents: a cross-sectional study among Polish youths. Anthropological Review 83:53–64.
Kubicka A.M., Myszka A. 2020. Are entheseal changes and cross-sectional properties associated with the shape of the upper limb? American Journal of Physical Anthropology 1-14.
Myszka A., Piontek J., Tomczyk J., Lisowska-Gaczorek A., Zalewska M., 2020. Relationships between osteoarthritic changes (osteophytes, porosity, eburnation) based on historical skeletal material. Annals of Human Biology 1-10. doi.org/10.1080/03014460.2020.1741682.
Myszka A., Piontek J., Tomczyk J., Zalewska M. 2020. Osteoarthritis – a problematic skeletal trait in past human populations. Osteoarthritic changes vs. entheseal changes in the late medieval and early modern population form Łekno. Anthropological Review 83(2):145–163.
Kłosińska E M., Libera J., Twardowski W., Szczurowski J., Szostek K. 2019. The presumed early Bronze Age grave from the Radom Plain Sprawozdania Archeologiczne 71: 273–230.
Lisowska-Gaczorek A., Szostek K., Pawlyta J., Cienkosz-Stepańczak B. 2020. Oxygen isotopic fractionation in rat bones as a result of consuming thermally processed water – bioarchaeological applications. Geochronometria DOI : https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2019.102141.
Mnich B., Mueller-Bieniek A., Nowak M., Wilczyński J., Pospuła S., Szostek K. 2020. Terrestrial diet in prehistoric human groups from Southern Poland based on human, faunal and botanical stable isotope evidence. Journal of Archaeological Science: Reports DOI https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2020.102382.
KONTAKT
Instytut Nauk Biologicznych UKSW
ul. Wóycickiego 1/3,
01-938 Warszawa, PL
Dziekanat budynek nr 23,
pok. 409, IV piętro
wbns@uksw.edu.pl
T: +4822 5696837 wew. 837
Laboratoria budynek nr 24
Pomocne linki INB
INNOWACYJNE BADANIA
Cele strategiczne
Celem strategicznym INB jest prowadzenie badań naukowych na takim poziomie, jaki zapewni Uniwersytetowi wyraźną obecność na europejskiej i światowej mapie dokonań naukowych.
Nowe wartości
Chcemy stwarzać warunki, by zdolności i talenty pracowników i studentów mogły być wykorzystane dla stworzenia nowych wartości i korzyści, generujących zyski ekonomiczne, społeczne, kulturalne, przy szczególnej dbałości o wartości chrześcijańskie, humanistyczne i etyczne badań naukowych.
INTERDYSCYPLINARNOŚĆ
Deklarujemy, że będziemy dążyć do prowadzenia krajowych, jak i umiędzynarodowionych badań naukowych.
W szczególności chcemy podejmować działania o charakterze horyzontalnym, stanowiące płaszczyznę współpracy różnych dyscyplin naukowych.
Chcemy promować wysoką aktywność badawczą, partnerską, udokumentowaną publikacjami we współpracy z wiodącymi krajowymi i zagranicznymi ośrodkami naukowymi oraz zaangażowaniem w projekty badawcze finansowane ze środków krajowych, zagranicznych i międzynarodowych.